Actievoerders worden vrienden

De Vereniging Vrienden van Twickel (VVT) is voortgekomen uit de actiegroep Spaar Twickel die zich in 1972 met succes verzette tegen de aanleg van de provinciale weg S23, dwars door het landgoed Twickel. De barones van Twickel vond dat destijds zo geweldig en beschouwde de actievoerders hierdoor als echte vrienden. Inmiddels heeft de vereniging maar liefst 1900 leden. Samen willen zij een bijdrage leveren aan het in stand houden van de natuur-, landschaps- en cultuurwaarden van Twickel. Niet vreemd dus dat ecoloog in opleiding Jorieke Adolfsen een paar jaar geleden werd gevraagd om toe te treden tot het bestuur.

Natuurgebied klimaatrobuust maken

“Ons meest urgente vraagstuk is hoe Twickel het landgoed klimaatrobuust (bestand tegen de klimaatverandering) kan maken en hoe wij daar als vereniging mee kunnen helpen. Het zeven eeuwen oude landgoed Twickel is verreweg het grootste landgoed van Nederland en heeft een heel mooi en bijzonder natuurgebied. Het heeft alles, eeuwenoude eikenbossen, natte én droge heide, vennen, heischrale graslanden en veel watergangen. Door klimaatverandering, stikstofneerslag, enzovoort, verdwijnt de balans in het ecosysteem. Wat je ziet is dat bijvoorbeeld snelgroeiende boomsoorten sneller de overhand krijgen en dat de heide vergrast. Poeltjes worden voedselrijk, in plaats van zuur. Dat heeft ernstige gevolgen voor de diersoorten die juist leven in zure poeltjes.”

Informeren en inspireren

“Voor alle duidelijkheid, de Stichting Twickel is een zelfstandige organisatie en eigenaar en beheerder van het landgoed. Zo is de stichting aan zet bij het doen van onderzoek naar de natuurwaarden.
Wij als VVT zijn ook een zelfstandige vereniging met een informerende en inspirerende rol op het gebied van behoud van cultuurhistorie en natuur op het landgoed. Dat doen we uiteraard in nauw overleg met de stichting. We geven vier keer per jaar ons Twickelblad uit. Daar verschijnen in samenwerking met de stichting ook natuurartikelen in over bijvoorbeeld de effecten van klimaatverandering in het bos, over insecten, vogels, waterbeheer, het planten van hagen en noem maar op.”

Handen uit de mouwen tijdens natuurwerkochtenden

“We organiseren als vereniging activiteiten om mensen bewust te maken van wat klimaatrobuustheid betekent. We geven lezingen zodat onze leden optimaal geïnformeerd zijn. Maar leden die dat willen steken ook zelf de handen uit de mouwen. Een paar keer per jaar zijn er natuurwerkochtenden. Dan schonen we bijvoorbeeld de heide op of we planten boompjes bij pachtbedrijven. Onlangs hebben we ook een haag teruggeplaatst nabij de nieuwe Eschmolen. Die haag stond wel op een kaart uit 1900, maar was in de loop van de tijd verdwenen. De stichting zorgt dan voor het plantgoed. En wij voor het planten, in samenspraak met een professioneel bedrijf.”

Windturbines in Twickelse bos; het is twee voor twaalf
“Een andere urgente kwestie waarmee we ons als VVT momenteel bezighouden is de aanwijzing van Twickel als mogelijk plaatsingsgebied voor vier windturbines van 270 met hoog. Als vereniging zien we de noodzaak van de energietransitie. Maar we vrezen voor de gevolgen voor de natuur in ons Twickelbos. Uit diverse Duitse studies blijkt bijvoorbeeld dat reeën, vogels en insecten op de vlucht slaan voor de bromtoon en slagschaduw van windmolens. Misschien zijn er door windmolens meer slachtoffers in het vogelverkeer te betreuren. Vogels met een bepaalde vlieghoogte en vleermuizen vliegen zich te pletter. Bovendien zijn voor de opslag van energie van windmolens grote hoeveelheden lithiumbatterijen (oplaadbare batterijen) nodig. Dus gaat het in de toekomst niet alleen om het plaatsen van windmolens, maar ook om velden met batterijcontainers. Als je me vraagt hoe ons werk zichtbaar is, dan hoop ik dus dat je die windmolens straks niet ziet. We zijn daarom als bestuur in gesprek met alle stakeholders en informeren onze leden via onze website. Wij zijn immers hun spreekbuis.”

Inheemse planten, bomen en rommelhoopjes 

“Alles begint met bewustwording. Daarom organiseren we ook activiteiten voor basisschoolkinderen, zoals een bomenplantactie op het landgoed. Momenteel ontwikkelen we voor de jeugd een game-app met ‘vergeten verhalen’.

Mensen kunnen zelf meer doen dan ze denken. Ook als je maar een klein perkje hebt, kun je daar mooie inheemse bloemen in planten. En de tip is: vooral niet gaan schoffelen. Door beluchting krijg je namelijk alleen maar meer niet gewenste kruiden. Als je iets meer grond hebt kun je een mooie klimaattuin maken. Plant een paar inheemse bomen en zorg voor wat rommelhoopjes met bladafval. Of gooi wat stenen op een hoop. De egels en insecten zullen je dankbaar zijn. Kortom, houd het rommelig, dan is het al goed. Dat scheelt ook nog eens veel werk, dus win-win. En, oh ja, koop geen planten bij een kweker die pesticiden gebruikt. Ik noem geen namen, maar wat de grote bekende kwekers verkopen zijn over het algemeen met gif doordrenkte planten. Ik zeg altijd maar zo: ‘Wij zijn de natuur, we staan er niet boven’. Soms kan het niet anders en moet je bijsturen. Maar je moet je als mens niet als een soort predator gaan gedragen.

Meer info: vriendenvantwickel.nl. Op Twickelblad.nl kun je de voorgaande edities van het Twickelblad digitaal lezen.

• Boekentips van Jorieke: “Koop of leen eens een veldgids, bijvoorbeeld een Veldgids dagvlinders of libellen. Dan krijg je meer beeld over hoe het met de biodiversiteit is gesteld. En een boek dat iedereen zou moeten lezen is: ‘Een vlecht van heilig gras’ van schrijver Robin Wall Kimmerer. Het gaat erover hoe de natuur, wetenschap en traditionele kennis ons leren respectvol met de aarde om te gaan.”